Table of Contents
Chiny, kolebka krzewu herbacianego, produkują dobrze ponad 3 miliardy kilogramów herbaty rocznie, co daje im pierwsze miejsce na świecie.
W Chinach rejony upraw herbaty zlokalizowane są głownie na południu i w środkowej części kraju, między 18 a 38 równoleżnikiem. Najdalej na południe herbatę uprawia się na wyspie Hainan, natomiast najdalej na północ w prowincji Shandong.
Te ogromne połacie, które potencjalnie nadają się pod uprawę kamelii chińskiej, oczywiście różnią się pod względem klimatu, warunków glebowych i topograficznych. Wiemy również, że czynniki te, jak również warunki ekonomiczne, czy społeczne; mają ogromy wpływ na produkcję i jakość produktów rolnych, jakim między innymi jest herbata.
Dlatego, w celu poprawy technik produkcyjnych i efektywnego planowania, potrzebne było dokonanie podziału na regiony produkcji. Podział przydaje się również przy zbieraniu danych na temat ilości i jakości produkowanych herbat oraz daje nam – konsumentom herbaty, ogólne informacje czego po danej herbacie/danym regionie możemy się spodziewać.
Podział obszaru uprawy herbaty w Chinach
Może nie zdziwi was, że pierwszy podział rejonów herbacianych pojawił się już w pierwszej monografii na temat herbaty – Księdze Herbaty 茶经 autorstwa Lu Yu 陆羽, która powstała jeszcze w czasach dynastii Tang (618-907).
Od tamtej pory oczywiście wiele się zmieniło, rejony uprawy i nasza wiedza o środowisku znacznie się poszerzyły, także przez lata, próbowano różnie podzielić istniejące obszary upraw.
W latach 30 ubiegłego wieku Wu Juenong (吴觉农) i Hu Haochuan (胡浩川), na podstawie warunków środowiskowych, warunków ekonomicznych rolników, rynków zbytu i jakości herbaty wyszczególnili 13 regionów upraw.
Następnie w roku 1948 profesor Chen Chuan (陈椽), znany nam z podziału herbaty na 6 rodzajów, w swojej publikacji na temat uprawy herbaty wydzielił 4 obszary, w oparciu o ukształtowanie terenu, warunki klimatyczne, warunki glebowe i lokalne zwyczaje.
W późniejszych latach różni autorzy dokonali jeszcze innych podziałów, ale obecnie w Chinach przyjmuje się trójpoziomowy podział regionów uprawy herbaty:
- poziom pierwszy, ogólnokrajowy – pozwalający na makro spojrzenie na obszary produkcji herbaty (4 regiony)
- poziom drugi – odpowiadający podziałowi administracyjnemu na prowincje (i regiony autonomiczne)
- poziom trzeci – to poziom powiatowy (prefecture)
4 regiony uprawy herbaty
Na podstawie różnic regionalnych, historii produkcji, odmian, kultywarów herbaty, charakterystyki produkcji, obszar uprawy herbaty, podzielono na 4 regiony (pierwszy poziom). Granice tych regionów, nie pokrywają się dokładnie z granicami administracyjnymi między prowincjami.
1. Południowy region uprawy herbaty 华南茶区
Obszar na samym południu Chin, w jego skład wchodzą częściowo między innymi prowincje Guangdong, Yunnan, Hainan i Fujian.
Klimat jest tropikalny monsunowy i subtropikalny w północnych krańcach regionu. Za wyjątkiem kilku lokalizacji, średnia roczna temperatura przekracza 20℃. Opady są obfite, skoncentrowane w porze letniej, od kwietnia do września. Występują tu głównie czerwonoziemy i gleby żółte.
Region charakteryzują bogate zasoby genowe herbaty. Z uwagi na sprzyjające warunki rośnie tu m.in. dużo starych okazów odmiany assamskiej kamelii (tzw. wielkolistnej).
Produkuje się tu głównie: herbaty czarne, oolong, ciemne (pu’er i Liu Bao) oraz zielone.
2. Południowo-zachodni region uprawy herbaty 西南茶区
Region ten obejmuje Guizhou, Syczuan, Chongqing, północną część Junnanu i południowo-wschodnią część Tybetańskiego Regionu Autonomicznego.
Tak! Nawet w Tybecie uprawia się herbatę, choć w bardzo niewielkich ilościach. Znanym miejscem upraw w Tybecie jest powiat Mainling (ཀོང་པོ་རྒྱ་མདའ་རྫོང, 米林县).
W regionie generalnie panuje klimat subtropikalny, choć z racji silnego zróżnicowania ukształtowania terenu lokalnie występują znaczne różnice. Średnia roczna temperatura to 14-18°C, zimy są łagodne. Opady są wysokie ponad 1000mm rocznie, skoncentrowane w porze letniej, natomiast zimą mogą występować susze. W roku jest ponad 100 dni mglistych (nawet do 170 w Guizhou). Występują czerwonoziemy, gleby górskie i brunatne.
Produkowane są tu w zasadzie wszystkie rodzaje herbaty, szczególnie: herbaty czarne, zielone, ciemne (pu’er, herbata graniczna) oraz herbaty aromatyzowane. Podobnie jak w przypadku południowego regionu upraw, zasoby genetyczne kamelii są bogate.
3. Na południe od rzeki Jangcy 江南茶区
Zakres regionu to tereny na południe od rzeki Jangcy (Jiangnan), w jej środkowym i dolnym biegu, prowincje Zhejiang, Jiangxi i Hunan, północną część Guangdong, Fujian, południową część Anhui, Jiangsu i Hubei.
Występują wyraźne cztery pory roku, średnia roczna temperatura przekracza 15,5°C. Szczególnie północne krańce regionu narażone są na gwałtowne spadki temperatur, występują także późne przymrozki. Opady wahają się od 1000-1400mm rocznie, najwięcej pada wiosną. Występują głównie czerwonoziemy, gleby żółte, żółtobrązowe, cynamonowe i górskie, zróżnicowane.
Produkuje się tu przede wszystkim herbaty z odmiany drobnolistnej (lub odmian pośrednich), z uwagi na jej odporność na zimno. Najwięcej wytwarza się herbat zielonych, czarnych, oolong, białych i ciemnych. W regionie powstaje wiele słynnych gatunków herbat z długą historią, np. Xihu Longjing, Junshan Yinzhen, Huangshan Maofeng czy Dongting Biluochun. Szczególnie wiosenne herbaty z tego regionu są ważnym elementem lokalnej ekonomii.
4. Na północ od rzeki Jangcy 江北茶区
W Chinach to najbardziej wysunięty na północ obszar uprawy herbaty, to tereny położone na północ od rzeki Jangcy (Jiangbei), w jej środkowym i dolnym biegu. Obejmuje między innymi południowe fragmenty prowincji Shandong, Henan, Shaanxi, Jiangxi, Gansu i północne części Jiangsu, Hubei czy Anhui.
Klimat jest umiarkowany ciepły, średnia roczna temperatura poniżej 15,5°C. Opady na poziomie 700-1000mm, głównie latem. Istnieje duże ryzyko silnych mrozów, późnowiosennych przymrozków i suszy, co utrudnia prawidłowy wzrost krzewów herbaty. Gleby wykorzystywane tu pod uprawę herbaty to głównie gleby żółtobrązowe i brunatne.
Uprawiane odmiany i kultywary, muszą charakteryzować się wysoką odpornością na zimno, dlatego wykorzystywana w uprawie jest odmiana chińska (var. sinensis). Chociaż warunki naturalne tego regionu mają pewne ograniczenia, to przy zastosowaniu odpowiednich odmian i technik uprawy produkowane są tu wysokiej jakości herbaty, głównie zielone.
Konsekwencje dla kupujących herbatę
No dobrze, region taki, gleby śmakie, klimat owaki… Ale czy i jakie to ma wszystko konsekwencje dla nas kupujących i pijących herbatę? Jak te wszystkie informacje mogą nam się przydać?
Przydać się jak najbardziej mogą, jeśli interesujemy się choć trochę światem herbat i zwracamy uwagę na to co jest w naszych filiżankach. Jeśli szukamy mocniejszego smaku odmiany assamskiej, to nie ma co rozważać chińskich herbat z północy, ponieważ odmiana ta tam nie rośnie.
Chcemy napić się świeżej, słodkiej, lekkiej, wiosennej zielonej herbaty? Te z Jiangnan i Jiangbei pewnie będą trafnym wyborem, choć możliwe, że nie dla naszych kieszeni.
Twoja wiosenna herbata Longjing przyjechała dziwnie wcześnie? Możliwe, że to herbata wyprodukowana w południowych rejonach, gdzie sezon zaczyna się wcześniej i koło Longjing nawet nie stała 😉
Za to kiedy szukamy smacznej chińskiej matchy, dobrym pomysłem może być przyjrzenie się opcjom z południowo-zachodniego regionu upraw. Jeśli wiemy, że Guizhou ma w ciągu roku do aż 170 dni mglistych, nie dziwi fakt, że jest to centrum produkcji chińskiej matchy.
Bardzo lubię odkrywać takie powiązania!
Oczywiście makro skala, może nam dać tylko marko wskazówki, dlatego zazwyczaj kiedy mówimy o konkretnych herbatach mówimy też o mniejszej skali, konkretnych metodach produkcji i konkretnym terroir. Dlatego w kolejnych wpisach na blogu chciałabym przyjrzeć się poszczególnym prowincjom chińskim produkującym herbatę.
Chińskie prowincje produkujące herbatę
Drugi poziom podziału rejonów uprawy herbaty, to podział administracyjny, na prowincje (i regiony autonomiczne).
W Chinach herbatę produkuje się w wielu prowincjach: Jiangsu, Zhejiang, Anhui, Fujian, Jiangxi, Shandong, Henan, Hubei, Hunan, Guangdong, Guangxi, Chongqing, Sichuan, Guizhou, Shaanxi, Yunnan, Gansu, Hainan; ale znacząco różnią się one pod względem wielkości produkcji.
Wraz z powstawaniem postów, będę tutaj dodawała linki do serii o prowincjach produkujących herbatę.
Źródła:
- Tea Cultivation (5th edition), Luo Yaoping (red.) w j.chińskim
- Tea industry in China – statistics & facts od Statista.com