Table of Contents
Góry Wuyi w północnej części prowincji Fujian to obszar zwany „品种王国” (królestwo odmian), z uwagi na ilość odmian krzewu herbaty, które tutaj występują.
Jest ich cały ogrom! Region to prawdziwa skarbnica zasobów genowych herbaty. Od lat podejmowane są próby ich opisania i usystematyzowania. W 1943 roku Lin Fuquan (dyrektor Chong’an Tea Institute) w swojej książce „Production, Manufacturing and Distribution of Wuyi Tea” opisał ponad 830 odmian, występujących na tych terenach.
W tej samej publikacji, podobno jako pierwszy, autor wytypował również 5 krzewów z doskonałymi cechami i reprezentatywnych dla regionu. Te krzewy to: Da Hong Pao, Tie Luohan, Bai Ji Guan, Ban Tian Yao oraz Shui Jin Gui.
Udało mi się dotrzeć jedynie do małego fragmentu książki, także nie mogę potwierdzić, czy pojawia się tam rzeczywiście sformułowanie „5 słynnych krzewów” 五大名枞, ale klasyfikacja przedstawiona w książce wygląda tak:
Rzeczywiście na diagramie pojawia się wszystkie pięć odmian, plus hasło 'inne’. I podobno właśnie tak narodziła się idea 5 słynnych krzewów.
Później, w latach 1980-tych 5 krzewów stało się 4 krzewami, a z listy zniknęła odmiana Ban Tian Yao. Z kolei w 2001 na stronach książki 中国茶树品种志 nastąpił powrót do 5 słynnych krzewów, tych oryginalnie wytypowanych w latach 40-tych. I w tym przypadku, mogę potwierdzić, że pojawia się fraza 5 słynnych krzewów (a dokładniej „5 słynnych tradycyjnych cenionych odmian z Wuyi” – 武夷传统五⼤珍贵名枞之).
Jak sytuacja wygląda dziś? Otóż znów mamy do czynienia z 4 słynnymi krzewami, ale lista zawiera Ban Tian Yao a nie zawiera Da Hong Pao.
Jak zwykle to bywa w świecie herbaty – niezłe zamieszanie.
Charakterystyka 4 sławnych krzewów z Wuyi
Shui Jin Gui
Tzw. Złoty Żółw Wodny – odmiana o średniej wielkości liściach, późno startująca na wiosnę, oryginalnie znaleziona na klifie w Niulankeng (w obecnym Parku Krajobrazowym Gór Wuyi). Nazwa odmiany krążyła już w czasach dynastii Qing. Shui Jin Gui charakteryzuje się wysoką odpornością na suszę i niskie temperatury, łatwo się ukorzenia.
Odmiana nadaje się doskonale do produkcji aromatycznych oolongów z bogatym, kwiatowym zapachem. Mi zapach dobrze zaparzonej herbaty Shui Jin Gui przypomina śmietankę. Z 4 sławnych odmian jest to moja ulubiona, choć przyznam, że Tie Luohan też jest bardzo interesujący.
Tie Luohan
Tzw. Żelazny Arhat, Żelazny Luohan – odmiana o liściach średniej wielkości, pochodzi z Neiguidong w Huiyuanyan (w dzisiejszym Parku Krajobrazowym Gór Wuyi). Podobno nazwa odmiany używana była już za czasów dynastii Song, czyniąc Tie Luo Han jedną z najwcześniejszych, słynnych i rozpoznawalnych odmian w regionie.
Odmiana dająca wspaniałe oolongi, o charakterystycznym, wyrazistym, mocnym smaku i aromacie. Choć obszar produkcji nie jest tak duży jak u np. Rougui, bardzo ceniona w regionie, z (bardzo małej próbki) osób, które pytałam o ulubiony krzew z 4 słynnych krzewów, większość wskazała właśnie na Tie Luohan.
Bai Ji Guan
W herbacianym ogrodzie tą odmianę wypatrzymy już z daleka, bo jej młode liście mają jasne żłóto-biało-zielone zabarwienie. Bai Ji Guan (tzw. Grzebień Białego Koguta), należy do odmian późniejszych, zbiór zazwyczaj przypada na połowę maja. Odmiana została znaleziona przy jaskini Bianfu na wzgórzu Yinping, i znana była już w czasach dynastii Ming.
Oolongi Bai Ji Guan są aromatyczne, ze słodkim posmakiem długo utrzymującym się w ustach. Leżakowane, nawet przez dość krótki czas nabierają aromatu skórki cytrusa (chenpi).
Ban Tian Yao
半天妖 to odmiana o średnich liściach, później wypuszczająca pąki na wiosnę, odkryta na zboczu wzgórza Sanhua. Znana już w czasach późnej dynastii Qing.
Termin zbioru tej odmiany w celu produkcji oolongów zazwyczaj przypada pod koniec kwietnia. Odmiana jest odporna, dobrze się ukorzenia, daje dość wysokie plony.
Aromat oolongów Ban Tian Yao jest długotrwały, lekko miodowy ze słodkim posmakiem, i jak u wszystkich słynnych krzewów, z charakterystycznym „skalnym rytmem”.
Problematyczne Da Hong Pao
Według uznania, można mówić o 5 lub 4 słynnych krzewach, ale jak dla mnie więcej sensu ma 4+1. Dlaczego? Bo Da Hong Pao to kategoria sama w sobie, król (królowa?) skalnych oolongów z Gór Wuyi. Dodatkowo (bez wdawania się w szczegóły), nowsze badania pozwoliły nam zrozumieć, że 6 matecznych krzewów DHP to nie jedna odmiana. Krzewy te nie są identyczne pod względem genetycznym, także trudno byłoby zaklasyfikować je jako jeden ze słynnych kultywarów/odmian. (O słynnej DHP – Dużej Czerwonej Szacie napiszę dla was w przyszłości osobny artykuł).
Co to wszystko oznacza dla nas pijących herbatę?
Myślę, że 4 słynne krzewy grają rolę w postrzeganiu oolongów skalnych – przypominają nam, że to nie tylko Da Hong Pao, Rougui i Shuixian. Jeśli chcemy wyjść poza tą trójcę najbardziej obecnie popularnych (i uprawianych na największą skalę odmian), oolongów skalnych to mamy możliwości nawet poza 4 słynnymi krzewami. Ale wystartować można właśnie z nimi.
Warto popróbować herbat z liści tych odmian, bo każda ma swój unikalny charakter. Czy masz swoją ulubioną odmianę herbaty z Gór Wuyi?
P.S. warto zauważyć, że w literaturze i online pojawiają się dwa różne znaki na „krzew” w określeniu „4 słynne krzewy”: 枞 lub 丛. Ale tak, czy siak wiadomo o co chodzi 😉
Źródła:
- 中囯茶树品种志编写委员会, Shanghai Science and Technology Press, 2001
- wewnętrzne materiały firmowe Wuyi Star (oraz rozmowy z pracownikami)
- fragment 武夷茶叶之生产制造及运销 autorstwa Lin Fuquan, 1943 (dostęp online)
- https://baike.baidu.com/item/%E6%9E%97%E9%A6%A5%E6%B3%89/2785586